sticky

  • szoping
  • deviantart

piątek, 14 lipca 2017

Historia Sztuki Baroku

Barok w sztuce trwał mniej więcej od XVII - połowy XVIII wieku. To epoka całkowicie odmienna od renesansu czy krótkiego manieryzmu. Była bardzo dynamiczna, ekspresyjna i realistyczna a architektura przepełniona była dekoracjami, ornamentami i detalami.



Architektura


Do najważniejszych budowli należy zaliczyć kościoły oraz pałace.

Kościoły wznoszone były na planie krzyża łacińskiego. Nad skrzyżowaniem naw, posiadały kopułę. Dzielone były na nawy, jednak w zupełnie inny sposób. W miejscu naw bocznych umieszczano małe kapliczki, które oddzielone były od nawy głównej, rzędem arkad. Na zdjęciu widoczne w postaci okręgów, po bocznych stronach nowy głównej. Nawa główna oraz nawy boczne, przykryte były sklepieniem kolebkowym (zdjęcie po lewej). Sklepienie kolebkowe jest już Wam dobrze znane.






Bardzo istotną rolę pełniła fasada kościoła. Była tą najbardziej reprezentatywną częścią całej budowli. W baroku stała się ona bardzo bogata w dekoracje i bardzo fantazyjna.

Na zdjęciu obok widać fasadę kościoła Santa Susanna w Rzymie. Dzielona jest ona na dwie kondygnacje za pomocą bogatego  i masywnego gzymsu kordonowego (opaskowego). Na obu kondygnacjach widać nawiązanie do wielkiego porządku, z tym że pilastry oraz półkolumny posiadają głowice kompozytowe, które się od siebie różnią. Widoczne są tutaj tympanony. Jeden, umieszczony na gzymsie kordonowym, wieńczy portal kościoła a drugi całość fasady. Po środku wieńczącego tympanonu widnieje krzyż a po jego bokach, dekoracje w stylu akroteriów.
Dolna kondygnacja składa się z sześciu półkolumn i dwóch pilastrów umieszczonych na brzegach fasady. Między półkolumnami umieszczone są dwie aedicule (nisze), które zawierają rzeźby. Nisze wykończone są mniejszymi tympanonami.
Górna kondygnacja przedstawia się bardzo podobnie. Składa się głównie z pilastrów. Między nimi dwie aedicule, z rzeźbami a środkowy otwór okienny (zawsze umieszczany na drugiej kondygnacji, nad wejściem) wieńczy nadproże, otoczone dwoma półkolumnami i dekoracją w kształcie muszli. Całość zamknięta jest od góry czymś w rodzaju półokrągłego tympanonu. W ten sam sposób wieńczony jest portal kościoła. Dodatkowo po bokach górnej kondygnacji pojawiają się ślimacznice, które pełnią rolę attyki - zasłaniają górne partie zadaszenia. Czasem zamiast ślimacznic pojawiają się łuki wklęsłe.
W podobny sposób budowano wszystkie fasady barokowych kościołów. Są one przez to bardzo charakterystyczne. Naturalnie ilość elementów oraz miejsce ich ułożenia, mogą się nieco zmieniać w zależności od danego modelu. Także i dekoracje mogą się od siebie różnić, jednak ogólna forma pozostaje ta sama.
Dla porównania przedstawię jeszcze fasadę kościoła San Carlo, Francesca Borromini. Bardzo podobnie zbudowana do Santa Susanna, jednak bardziej fantazyjna. Masywny gzyms kordonowy delikatnie faluje. Pod nim fryz z napisami. Nad portalem aedicula z rzeźbą. Ten element pojawia się również pomiędzy półkolumnami,  tak w dolnej jak i górnej kondygnacji, przy czym górne aedicule są puste. Całość wieńczy równie fantazyjny gzyms, udekorowany olbrzymim  medalionem.
Wnętrze kościoła barokowego było równie bogate. Jednak punktem, który miał przyciągać uwagę był ołtarz i dlatego zawsze posiadał on bardzo urozmaiconą oprawę. Otoczony był malowidłami, rzeźbami, kolumnami o bogatych kapitelach. Spora ilość złotych elementów, dodawała blasku.
Częstym motywem zdobiącym ołtarz był bogaty baldachim. Ustawiony na czterech potężnych kolumnach lub filarach, podtrzymywał dekoracyjne zadaszenie. Baldachimy były częstym motywem w kościołach barokowych. Również stawiano je nad grobami świętych, jak np. baldachim nad  grobem św. Piotra w Rzymie.






Bardzo charakterystyczne stały się tzw. Putta. Figurki uskrzydlonych dzieci. Były one idealną dekoracją nie tylko kościołów, ale również pałaców.
Modne również stały się sztukaterie. Były to wypukłe ornamenty ze stiuku - stężałej mieszaniny wapna, sproszkowanego marmuru, gipsu i kleju. Dekorowano nimi nie tylko ściany czy sufity, ale także tworzono z nich bardzo bogate ramy dla malowideł ściennych.
Kościoły oraz pałace, o których będę pisać za chwilkę, dekorowane były wspaniałymi malowidłami. Bardzo charakterystyczna była dla nich ogromna dynamika, przejawiająca się poprzez ekspresję gestów, ruch oraz duże nagromadzenie poszczególnych elementów, szczeólnie postaci. Jednak tą najważniejszą częścią, która przykuwała i nadal przykuwa wzrok są rewelacyjnie zastosowane, silne skróty perspektywiczne, które zamieniają obraz w dzieło iluzjonistyczne. Przykładem takiego malowidła jest "Wniebowzięcie św. Ignacego" z kościoła Św. Ignacego w Rzymie.

Pałac i Ogród


Pałac przede wszystkim miał pełnić funkcję nie tylko mieszkalną ale i reprezentacyjną. Miał uzmysławiać społeczeństwu potęgę władcy, dlatego też budowle te były pełne przepychu i bogactwa. Tak na zewnątrz, jak i wewnątrz.
Pojawił się nowy kształt bryły. Zwany ryzalitem. Ryzalit oznaczał budowlę w formie litery "C" albo w formie kwadratowego nawiasu "[". Środkowa, najbardziej reprezentacyjna część pałacu, była wysunięta do przodu lub cofnięta do tyłu. Skrzydła boczne wysunięte były do przodu lub do tyłu, ustawione do części centralnej pod kątem prostym. Dzięki temu tworzyła się właśnie forma litery"C".
Był to nowy typ pałacu między dziedzińcem a ogrodem. 
Prostokątny dziedziniec, zamknięty był od ulicy ogrodzeniem, z ozdobną bramą. Przykładem takiego pałacu jest np. pałac w Wilanowie zbudowany dla Jana III Sobieskiego.

Pałace barokowe były zazwyczaj dwu lub trzy kondygnacyjne. Na poszczególne piętra prowadziły bogato zdobione i okazałe schody. Ściany dekorowane były w podobny sposób do ścian kościołów - bogatymi malowidłami iluzjonistycznymi, oprawionymi w bogate ramy ze stiuku.
Pojawiły się również tzw. Plafony. Plafonami zwie się malarstwo sufitowe, które widać na załączonym zdjęciu obok, w jego górnej części. Plafony mogły, choć nie musiały, być ściśle związane z malarstwem iluzjonistycznym.
Poza architekturą rozprzestrzeniła się również pewna forma ogrodu, który zwiemy  francuskim. Strzyżony, o regularnym kształcie geometrycznym, złożony z różnych elementów i motywów powiązanych osiami kompozycyjnymi.
Strzyżone drzewa i krzewy tworzyły szpalery - tzw. zielone ściany.

Tworzono gabinety do spotkań na świeżym powietrzu, które wydzielane były wysokim żywopłotem. Również pojawiały się sadzawki, fontanny, partery ( wzorzyste kwietniki  z niskich roślin ) a także ciemne i zaciszne tunele utworzone ze stykających się ze sobą koron drzew.





W baroku pojawiały się różne typy sklepień, ale najczęściej spotykane to zwykłe ( sufit ), zwierciadlane i kolebkowe. Zazwyczaj dekorowano je kasetonami lub malarstwem iluzjonistycznym. Na temat rodzajów sklepień pisać nie będę, ponieważ wszystko jest wyjaśnione w postach o średniowieczu. Sklepienie zwykłe, które zwiemy obecnie sufitem, pojawiło się w renesansie.


Kolumny, półkolumny oraz pilastry, nadal stanowiły jedno z głównych rozwiązań. W baroku spotkać możemy tradycyjnie kanelurowane trzony ( po lewej na zdjęciu ), idealnie oddające charakter trzonu doryckiego a także świderki, które pojawiły się w manieryzmie ( po prawej ).
Znajdziemy także trzony gładkie, dekorowane różnymi rodzajami głowic. Najczęściej są to głowice kompozytowe, które gromadzą w sobie wszystkie charakterystyczne elementy różnych stylów. Czyli pojawiają się ślimacznice, liście akantu, geometryczne kształty a także inne elementy, luźno umieszczone w kompozycji, według uznania autora.   





Ornamenty pojawiające się w Baroku to:

Atlant - rzeźbiona postać lub półpostać męska stosowana w architekturze jako podpora belkowania. Nazwa została zaczerpnięta z mitologii greckiej od imienia Atlasa, tytana który trzymał na swoich plecach sklepienie niebieskie. 
Ornament wstęgowo-cęgowy - przedstawia swobodnie ułożone wstęgi, między które zostają wplecione liście i wici roślinne. Wstęgi mogą załamywać się półkoliście lub pod kątem prostym.
Chinoiserie - wytwory artystów europejskich inspirowanych sztuką i obyczajami chińskimi, japońskimi lub indyjskimi. Chinoiserie mogą przejawiać się w meblarstwie, architekturze parkowej, ceramice oraz zdobnictwie.


Ornament małżowinowo-chrząstkowy to ornament, którego łatwo rozpoznać ponieważ przypomina małżowinę ucha.
Na sporą uwagę zasługuje intarsja. Termin ten pojawia się głównie w meblarstwie i polega na uzupełnianiu drewna innymi gatunkami i kawałkami drewna. Czyli drewno wypełniamy drewnem, jednocześnie tworząc jakiś motyw.
Bardzo podobna do intarsji jest inkrustacja, która również polega na uzupełnianiu powierzchni ale tworzywem innego gatunku, np.: masą perłową, kamieniami szlachetnymi, metalem itp. Z inkrustacją spotkaliśmy się już w starożytności. Technika ta bardzo często wykorzystywana była w rzeźbiarstwie.
Bardzo często pojawiają się kartusze - ornamenty w kształcie emblematu ze znakiem rodowym lub innym symbolem.








Barok i Sarmatyzm z Polsce


Teraz parę krótkich zdań na temat tego okresu w Polsce, nie tylko pod względem sztuki i architektury ale również i poglądów oraz kultury.
Wzorce czerpano z różnych kultur, najczęściej ze sztuki wschodu i zachodu. Inspiracją były wojny polsko-tureckie. Duże znaczenie miało przywiązanie do tradycji, stąd pojawiała się spora niechęć do obcych. O dziwo ta niechęć, nie przeszkadzała wzorować się na obcych kulturach. 
Broń oraz niektóre części garderoby inspirowane były kulturą turecką. Np. żupan - suknia męska, zapinana na guziki z wąskimi rękawami, odzwierciedlała status osoby. Ponad to kontusz, czy też czapki. Stroje kobiece natomiast wzorowane były na kulturze zachodu. 
W architekturze - rozwinął się typ pałacu między dziedzińcem a ogrodem, o czym wspominałam już wcześniej. Np. Willanów Locciego, zbudowany dla Jana III Sobieskiego. Dworki wznoszono z gankiem, pojawiała się sień. Większość dworków była obronna, więc budowano dodatkowo murowane wieże ( wpływ wschodu).
Pojawiły się portrety trumienne - krótkie popiersia zależne od kształtu trumny. Były one realistyczne, najczęściej wykonywane na podstawie portretów tworzonych za życia. 
Ponad to wykonywano portrety całopostaciowe, aby pokazać postawę pozującego. Postacie zazwyczaj stały podpierając się pod bok. Na stole obok, pojawiały się przeróżne atrybuty. W tle ciężka zasłona lub kotara, której zadaniem było podkreślanie rangi oraz dostojeństwa pozującego. Te cechy można również przypisać cechom barokowego malarstwa w sensie ogólnym.

Rzeźba


Rzeźba barokowa jest realistyczna, bardzo dynamiczna. Postacie sprawiają wrażenie jakby zostały uchwycone w ruchu. Bardzo charakterystycznym elementem, na który warto zwrócić uwagę są szaty i to w jaki sposób je przedstawiano. Ciągle rozwiane, w notorycznym pędzie wokół postacigłęboko cięte, wzmagają nie tylko dynamikę, ale również światłocień. Dzięki czemu rzeźba wydaje się bardzo plastyczna i malarska.
Przede wszystkim stosowano tematykę mitologiczną oraz religijną. Rzeźba barokowa pojawiała się wszędzie. Nie tylko we wnętrzach pałaców czy kościołów, ale również na zewnątrz - w formie np. grupowych przedstawień, dekorowała ona miejskie place, fontanny oraz inne elementy architektoniczne. Często również istniała jako wolnostojące dzieło sztuki.
Przedstawicielami tego okresu w dziedzinie rzeźby byli: Lorenzo Bernini, Melchiore Caffa, Pierre Puget, Andreas Schlutter.

Bernini

Najważniejszym rzeźbiarzem jest jednak Lorenzo Bernini. Do jego słynnych dzieł można zaliczyć:

"Dawida" - rzeźba jest dynamiczna, mimika twarzy jest bardzo realistyczna. Postać uchwycona w ruchu - David zamierza rzucić kamieniem. Tkanina, którą artysta dodał, jest silnie sfałdowana jakby wzburzona wiatrem, przez co wzmacnia wrażenie ruchu, dynamikę oraz grę światłocienia. Ciało przedstawione w silnym skręcie a na twarzy buduje się ekspresja. Aby ujrzeć wyraźne różnice, pomiędzy rzeźbą barokową a renesansową, warto zestawić Dawida Berniniego z Dawidem Michała Anioła. 

"Ekstaza Św. Teresy" - dzieło jest dynamiczne. Fałdy szat, jakby wzburzone wiatrem wzmagają ten efekt. Głębokie cięcia wzmacniają światłocień, sprawiają że rzeźba wygląda bardziej malarsko. Twarz Teresy jest bardzo dopracowana, ekspresyjna - widać emocje.











Melchiore Caffa

Kolejnym rzeźbiarzem po Berninim był Melchiore Caffa, który zasłynął ze swojej "Ekstazy św. Katarzyny". Od razu widać podobieństwo do twórczości Berniniego. Głównie dlatego, że rzeźba barokowa była bardzo charakterystyczna i choć dzieła tworzone były przez różnych twórców, były one do siebie bardzo podobne. Jak widać i w tym przykładzie głównym elementem przyciągającym wzrok jest dynamika, głęboko cięte fałdy szat, ekspresja na twarzy. Emocje! Dużo emocji i ruchu.







Pierre Puget
Dodaj napis
Ostatnim przykładem rzeźbiarskim jest dzieło Pierra Pugeta "Milon z Koryntu". Wciąż widoczna jest dynamika oraz głęboko cięte szaty a na twarzy rysuje się ekspresja. Pięknie zostało pokazane ciało Milona. Warto przyjrzeć się realistycznie odtworzonym mięśniom.
Nie będę ukrywać, że rzeźba barokowa jest jedną z moich ulubionych.

 









Malarstwo


Teraz należy przejść do jednej z ważniejszych kwestii. Mam tu na myśli oczywiście malarstwo. Rozwijało się ono prężnie w dobie baroku i jestem pewna, że wiele z barokowych dzieł będziecie w stanie rozpoznać bez problemu. Dzieła jak również i autorów.
W tym okresie uczono się malarstwa w akademiach. Warto wiedzieć również, że sztuka baroku wyrastała z renesansu i przeciwstawiała się  z niektórymi jego cechami, jednak nie z wszystkimi. Pojawiły się przeróżne nurty jak: Caravaggionizm ( bazujący na twórczości Caravaggia), eklektyzm ( łączenie różnych cech w jednym dziele ), malarstwo dworskie ( dostojne, okazałe, reprezentacyjne), klasyzycujące ( spokojne, słabo zdynamizowane o tematyce mitologicznej), czy malarstwo iluzjonistyczne.

Caravaggio

Oczywiście zacznę od Caravaggia, który był jednym z najbardziej rozpoznawalnych twórców malarstwa barokowego. Pobierał on nauki u różnych malarzy. Malował od razu na płótnie. Na początek martwe natury, w sposób realistyczny. Posługiwał się tematyką religijną i mitologiczną. Większość jego obrazów można uznać za autoportrety, ponieważ sam dla siebie był modelem. Stosował kompozycję otwartą, opartą na liniach diagonalnych. Tutaj pojawił się nowy sposób ujęcia - brutalizm w przedstawieniach. Dzieła były mroczne, tajemnicze. Stosował punktowe światło zwane luminizmem, znane również pod nazwą Maniera Tenebroza. Postacie na jego obrazach były często nienaturalnie skręcone i wygięte - jest to tzw. figura serpentinata, o której wspominałam już w manieryzmie.
Caravaggio lubił malować z natury - często również bezdomnych.

Pierwszym przykładem jest "Święty Hieronim piszący". Luminizm widoczny jest bardzo wyraźnie - mamy tutaj ciemne tło a poszczególne elementy obrazu oświetlone są punktowo, dzięki czemu najważniejsze wychodzą na pierwszy plan. Pojawiają się również duże kontrasty światła i cienia. Kolory są żywe i ciepłe  (skóra oraz tkaniny). Obraz namalowany jest realistycznie, jednocześnie malarsko. Ładnie podkreślona jest muskulatura mężczyzny. Kompozycja- statyczna, aczkolwiek wyczuwalny jest drobny gest, czy ruch ręką. Oparta jest na liniach diagonalnych oraz poziomych i pionowych. Pojawia się motyw czaszki świadczący o wanitatywnym charakterze dzieła. O sztuce wanitatywnej wspominałam już przy omawianiu manieryzmu.
Tutaj kolejny obraz - "Judyta z głową Holofernesa". Po raz kolejny widoczny luminizm. Przedstawienie jest bardzo dynamiczne, pojawia się ekspresja na twarzach i przede wszystkim wcześniej już wspomniany brutalizm. Kobieta odcina głowę Holofernesa a z szyi tryska krew. Kompozycja oparta jest na liniach diagonalnych, które wzmagają dynamikę przedstawienia. Kolorystyka jest ciepła ograniczona do brązów, żółcieni, czerni i czerwieni.



Teraz dla przykładu, przedstawiam jedną z martwych natur Caravaggia. Obraz jest realistyczny - można dokładnie rozpoznać poszczególne owoce oraz ich cechy charakterystyczne.  Oczywiście na temat martwej natury zbyt wiele nie można powiedzieć po za tym , że mamy kompozycję otwartą, opartą na liniach diagonalnych. Obraz jest szczegółowy, dokładnie dopracowany, przez co staje się linearny.





Caravaggioniści


Teraz skupię się na poszczególnych nurtach,  z którymi wiązały się przeróżne szkoły. Jako że już omówiłam twórczość Caravaggia, zacznę może od szkoły Caravaggionistów, dla których wzorem był właśnie Caravaggio.
Carravagionizm był stylem stworzonym przez naśladowców artysty po jego śmierci. Stosowano wszystkie charakterystyczne cechy Caravaggia - luminizm, perspektywa, intensywna klorystyka. Dwa główne ośrodki to Neapol i Utrecht.
Przykładem dzieła jednego z Carravagionistów a konkretnie Artemisii Gentileschi jest "Judyta".





Eklektycy Bolońscy

W epoce baroku utworzyło się sporo szkół malarskich. Jedną z nich była szkoła Eklektyków Bolońskich założona przez braci Carraccich. Eklektyzm to łączenie kilku różnych elementów lub cech, w jednym dziele i tym też szkoła się zajmowała. Stosowano kanon od Rafaela, perspektywę z efektem sfumato od Leonarda Da Vinci, muskulaturę oraz wdzięk od Michała Anioła i tenebryzm od Caravaggia. Istotna dla nich była precyzja warsztatu. Studiowano akty, anatomię. Pojawiała się również idealizacja postaci. Obrazy eklektyczne były linearne co nawiązywało do malarstwa renesansowego. Tworzono tematykę religijną, historyczną, mitologiczną. Przedstawicielami tej szkoły byli np. Guido Reni, oraz bracia Carraccio Agostino i Annibale.


Dla przykładu Św. Cecylia - Guido Reni. Widać wyraźnie tenebryzm zapożyczony od Carravaggia a także intensywne kolory. Pojawia się również idealizacja twarzy oraz postaci. Tematyka naturalnie religijna. Dzieło jest dopracowane oraz linearne. 










Szkoła Iluzjonistów


Jej przedstawicielami byli Andrea del Pozzo, Pietro da Cortona ( Pietro Berrettini ). Stosowano złudzenia optyczne, quadraturę, powiększanie wnętrza oraz wrażenie nieskończoności. Zanim napiszę cokolwiek na ten temat, wytłumaczę termin quadratury.

Jest to termin, który został wprowadzony w baroku i polegał na łączeniu elementów architektonicznych, rzeźby oraz malarstwa tak by w całości tworzyły optyczne złudzenie konkretnej przestrzeni. Czyli dekorując salę czy sklepienie, używano do tego elementów architektonicznych budowli, wzbogacano rzeźbą a na koniec dziełem malarskim. Razem to wszystko tworzyło jedną całość, wywołującą złudzenie optyczne danej przestrzeni. Dzięki temu trudno było odróżnić elementy malowane, od rzeźby, czy też elementów architektonicznych.

I w zasadzie to jest termin, który tak na prawdę charakteryzuje szkołę iluzjonistów. Iluzja dotyczyła również samego malarstwa. Dla przykładu, po prawej dzieło Andrea Del Pozzo " Apoteoza św. Ignacego w Rzymie". Malarstwo tego typu jest bardzo precyzyjne a przez to określa się go jako linearne.










Mali Mistrzowie Holenderscy

Malowali na małych formatach, głównie dla mieszczan i głównie sceny rodzajowe - pejzaże a także martwe natury czy przedstawienia we wnętrzach. Do małych mistrzów zalicza się między innymi J. Ruisdael. Dla niego charakterystyczna jest nastrojowość i tajemnica. Malował pejzaże, motywy z wyobraźni. Także M. Hobbema - malował głównie pejzaże. Willem Claesz Heda - martwe natury, oraz Jan Steen - przedstawienia we wnętrzach.

Myślę, że nie ma sensu koncentrować się na wszystkich artystach. Jako że notatka jest już bardzo obszerna, skupię się na tych najważniejszych. A do nich z pewnością należy zaliczyć artystę takiego jak Jan Van Delft ( Vermeer ), znanego przede wszystkim ze swojej "Dziewczyny z Perłą".
Vermeer przede wszystkim malował sceny rodzajowe najczęściej we wnętrzach mieszkalnych. Mistrzowsko posługiwał się grą światła i cienia. Stosował bardzo bogatą kolorystykę. W jego obrazach bardzo często pojawia się to samo pomieszczenie, prawdopodobnie wzorowane było na wnętrzu jego własnego domu. W jego dorobku artystycznym pojawiły się również pejzaże ale jednak sceny rodzajowe we wnętrzach, wiodły prym. Do tego typu prac można zaliczyć "Czytającą List", czy też "Mleczarkę".

Obrazy są linearne, dopracowane, bogate kolorystycznie, chociaż niektóre mogą mieć ją ograniczoną, jak np. "Czytająca List". Mamy tu głównie odcienie brązów, czerwieni, zieleni oraz żółci. Natomiast w "Mleczarce" kolorystyka jest znacznie bogatsza. Pojawiają się różne odcienie błękitów, rudego czy granatu. Oba obrazy oparte są na liniach pionowych, poziomych oraz diagonalnych. Kompozycyjnie są one otwarte o miękkim modelunku światłocieniowym. Obrazy są statyczne, co przeczy nieco zasadzie baroku. Brakuje tutaj konkretnego ruchu, ekspresji twarzy, czy dynamiki wyrażonej choćby poprzez powiewające szaty. 

Rembrandt

Z tradycji Małych Mistrzów wyrasta Rembrandt. Jego twórczość charakteryzowała się przede wszystkim głębokim światłocieniem. Pod tym względem można dostrzec podobieństwo do twórczości Caravaggia. Jedak tutaj światłocień występuje w charakterze metafizycznym - pada z kierunku trudnego do ustalenia. Często stosował metodę zwaną impastem. Polegała ona na nakładaniu farby w formie nawarstwień i zgrubień.
Rembrandt przede wszystkim zajmował się tworzeniem pejzaży oraz portretów. Początkowo jego twórczość była linearna ( po lewej ), z czasem stała się bardziej malarska ( po prawej ).















Na uznanie zasługują szczególnie dzieła wykonane piórem i lawowane tuszem. Dobrym przykładem jest autoportret artysty. Widać wyraźnie dynamiczną kreskę oraz ekspresję na twarzy.

Do słynnych dzieł można zaliczyć również "Wymarsz Strzelców", ukazujący wyjście z murów  Amsterdamu straży obywatelskiej. Wyraźnie widać mocno kontrastujące jasne partie  z ciemnymi, które wzmacniają wymowę dzieła. Kolorystyka ograniczona do ciepłych barw. Kompozycja otwarta, oparta na liniach diagonalnych. Tutaj wyraźnie podkreślona jest dynamika, wyrażona głównie w gestach oraz poprzez natłok postaci. 





Pieter Paul Rubens

Był artystą pochodzącym z Flandrii. Jego obrazy wyróżniały się świetnym i bogatym kolorytem, śmiałością kompozycji, a także niebywałą dynamiką, na jaką nie zdobył się żaden artysta malarz tego wieku. Malował przede wszystkim sceny religijne, mitologiczne a także portrety i pejzaże.

Pierwszym przykładem jest "Porwanie córek Leukippa". Obraz jest bogaty kolorystycznie. Widać jak czerwień tkaniny pięknie kontrastuje z bladością kobiecej skóry. Jest tu także nawiązanie do antycznego sposobu zaznaczania kolorów skóry. Mężczyźni w antyku zawsze posiadali ciemniejszą karnacje niż kobiety. Również i w tym obrazie zostało to podkreślone. Dzieło charakteryzuje się niezwykle śmiałą kompozycją, zachowującą podstawowe zasady kontrapostu. Jest niezwykle dynamiczne. Wyraźnie widać ekspresję nie tylko gestów ale i twarzy. Kompozycja jest zamknięta, oparta na liniach diagonalnych.
Tematyka naturalnie mitologiczna.
Bardzo charakterystyczny dla Rubensa był sposób przedstawiania ludzkiego ciała, a szczególnie kobiecego. Bardzo "mięsiście" podkreślał kobiece walory. Stąd określenie " kobiety Rubensa". Przykładem są "Trzy gracje". Trzy kobiety obejmujące się, naturalnie nagie przez co widać wszelkie walory Rubensowskiego ciała. Przy dokładnych oględzinach obrazu można dostrzec sporo cellulitu ;).
"Zdjęcie z Krzyża" to obraz, który posiada bardzo uporządkowaną, przemyślaną i równoważoną kompozycję. Składa się ona z jednej osi pionowej i przecinających się ze sobą, dwóch ukośnych. Kompozycja jest dobrze zrównoważona. Ciężar dwójki postaci po prawej u góry, zrównoważony został grupką osób, po lewej u dołu. Dramatyzm oraz dynamika obrazu wyrażone zostały nie tylko w ekspresji twarzy ale również i w gestach oraz mocno skontrastowanym światłocieniu. Kolorystyka jest bardzo zróżnicowana, w dodatku intensywna. Muskulatura ciała bardzo ładnie podkreślona. Obraz jest dopracowany co sprawia, że staje się linearny.







Grupa Malarzy Dworskich

Tutaj panował nurt zajmujący się głównie portretowaniem królewskiej rodziny oraz dworu. We Francji znany był Charles Le Brun  i H. Rigaud. - podkreślano stroje króla, a w przedstawieniach twarzy nie było idealizacji. Postacie ustawiane były w charakterystycznej pozie. Starano się oddać bogactwa tkanin a także rangę portretowanej osoby.
Dla przykładu przedstawię portret Ludwika XIV wykonany przez Rigauda, który był nadwornym portrecistą króla.
Wyraźnie widać charakterystyczną pozę - jedna ręka oparta na biodrze druga wspiera się na lasce. Czasem zamiast laski jest to inny przedmiot jak np. stół. Obraz kompozycyjnie jest raczej zamknięty. Czerwony materiał - kotara - od góry, dodatkowo tworzy wrażenie ramy. Kolorystyka jest intensywna, ograniczona do barw podstawowych - błękitów, czerwieni, brązów, czerni i bieli. Twarz króla nie jest idealizowana. Portret wykonany jest precyzyjnie a w szczególności szaty. Jest linearny, oparty na liniach poziomych i pionowych a także diagonalnych.




Velasquez

Velasquez był nadwornym portrecistą Hiszpańskiej rodziny królewskiej. Pokazywał prawdę, realizm. W jego obrazach charakterystyczna była swoboda, wyrażona w przedstawieniach postaci, czy też kompozycji. Jego dzieła były bardzo malarskie i dynamiczne, o zróżnicowanej kolorystyce i mistrzowsko zastosowanym światłocieniu. Świetnymi przykładami są obrazy takie jak " Portret konny Baltasara Carlosa" oraz "Dwórki - Portret infantki Marii Teresy".

W portrecie konnym rzuca się w oczy dynamika ( koń w ruchu, powiewające szaty). Obraz jest dopracowany, linearny. Kolorystyka zróżnicowana. Umiejętnie zastosowany światłocień, podkreśla piękno szat królewskich oraz muskulaturę zwierzęcia.
Obraz "Dwórki" jest niezwykle nowatorski i wieloznaczny. Posiada wiele interpretacji, więc zainteresowanym polecam o tym poczytać nieco więcej, bo jest o czym. Przede wszystkim intrygujące jest ujęcie kompozycyjne, jak również bardzo ciekawy jest sposób przedstawienia postaci. Obraz przedstawia infantkę Marię Teresę z dwórkami (na środku obrazu). Po prawej mamy wystrojoną karlicę oraz chłopca trącającego butem leżącego psa. W głębi obrazu, po prawej, widać samego artystę przy pracy a także pozostałe postacie,  włącznie z zatrzymującym się na schodach mężczyzną. Tożsamość pozostałych postaci nie jest do końca znana. Twarze zgromadzonych wydają się wpatrywać w widza, lub kogoś kto obserwuje ową sytuację. W tym przypadku jest to najprawdopodobniej para królewska, której odbicie widać w lustrze, na ścianie w głębi obrazu. Tak więc, obraz można interpretować jako odbicie rzeczywistości, widzianej oczami pary królewskiej, w trakcie jej portretowania.
Artysta świetnie zastosował  tutaj grę światłocienia. Obraz jest dopracowany, linearny o otwartej kompozycji, opartej na liniach pionowych, poziomych ale również i diagonalnych. Obraz nie jest tak dynamiczny jak dzieła Rubensa. Brak tu większej ekspresji ruchów oraz twarzy.  Mimo wszystko gesty poszczególnych osób, są dosyć wyczuwalne.

I to tyle jeżeli chodzi o informacje dotyczące historii sztuki z okresu baroku. Notatka jest naturalnie do uzupełnienia dla bardziej wnikliwych i zainteresowanych. Informacje tutaj zawarte są bardzo podstawowe i mają na celu przybliżyć nieco charakter epoki oraz stylu. Mam nadzieję, że notatka Was zaciekawiła i naturalnie zapraszam na kolejne. Już niedługo Rokoko.


2 komentarze:

  1. Obraz, który prezentujesz nie jest dziełem Gentileschi'ego, który tworzył freski, tylko jego córki Artemisii Gentileschi :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bardzo dziekuję za zwrócenie uwagi! Błąd w tekście który przeoczyłam poprawić przed publikacją. W pierwotnej miał być jego obraz ;)

      Usuń

----